زرتشتیان

زرتشتیان، از اقلیتهای دینی ساکن ایران هستند که قدمتی بسیار کهن در این سرزمین دارند و بسیاری از آیینهای ایرانیان برگرفته یا تحت تاثیر از دین زرتشتی است.

در حال حاضر زرتشتیان در چند شهر ایران از جمله یزد، تهران، کرمان، شیراز، اصفهان، کرج و زاهدان ساکن هستند

تاریخچه دین زرتشتی

تاریخ دین زرتشتی بخش مهمی از تاریخ ایران را شکل می دهد، زرتشت پیامبری ایرانی است که در کتابها آمده در کنار دریاچه چیچست چشم به جهان گشود گروهی دریاچه چیچست را همان دریاچه ارومیه می دانند، اما زرتشت بعدها مهاجرت می کند به سمت شرق ایران می رود و در آنجا دین خود را عرضه می کند. زرتشتیان اعتقاد دارند که پیش از 3700 سال پیش اشوزرتشت متولد شده است. در شاهنامه نیز زرتشت معاصر با شاه گشتاسب است. پس از زرتشت این دین در ایران زمین گسترش می یابد و در زمان ساسانیان، این دین به عنوان مذهب رسمی کشور انتخاب می شود.

زرتشتیان با وجود اینکه در سده های اخیر و به ویژه با روی کار آمدن صفویان تعدادشان کاهش یافته است اما همچنان در سرزمین مادری خود باقی مانده اند.

کتاب زرتشتیان

مجموعه کتابهای دینی زرتشتیان اوستا نامیده می شود، اوستا در طول قرن ها و هزاره ها توسط موبدان تکمیل شده است، بخشی از این کتاب بزرگ گاتها نامیده می شود که زرتشتیان اعتقاد دارند مجموعه سرودهایی است که اشوزرتشت آن را سروده است. همچنین موبدان بخشی از نیایشهای پرکاربرد اوستا را در کتابی به نام خرده اوستا گرد هم آوردند.

نماز زرتشتیان

زرتشتیان 5 وعده در روز نماز می خوانند، نیایش زرتشتیان رو به سوی روشنایی انجام می گیرد و در زمان نیایش که ایستاده و با دستان برافراشته انجام می شود بخشهایی از اوستا را می خوانند و کمربندی به نام کشتی را با آدابی خاص از کمر باز می کنند و بار دیگر آن را می بندند. زرتشتیان پس از برگزاری مراسم سدره پوشی همیشه سدره و کشتی را به تن دارند، سدره لباس سپیدی است و کشتی نیز همانطور که گفته شد کمربندی است که از تابیدن 72 نخ بافته شده است. جشن سدره پوشی نیز مراسمی است که در آن فرد دین زرتشتی را می پذیرد و با حضور موبد و در جشنی باشکوه به اختیار خود زرتشتی می شود. این جشن معمولا تا پیش از 15 سالگی برگزار می شود.

آیینهای زرتشتی

دین زرتشتی با جشنهای بسیاری همراه است، بسیاری از این جشنها را ایرانیان غیر زرتشتی نیز در طول قرنها برگزار کرده اند و هنوز نیز برگزار می کنند،  به همین دلیل نمی توان تاثیر دین زرتشتی را بر فرهنگ ایرانی انکار کرد و موارد بسیاری را می توان یافت که ریشه در باورهای زرتشتی دارد. هنوز در ایران نمونه هایی از برگزاری جشن سده در میان ایرانیان دیده می شود. نوروز و سنتهای نزدیک به آن همچون چهارشنبه سوری و سفره هفت سین همچنان بزرگترین جشن ایرانیان را شکل می دهد، حتی در عزاداری های ایرانی نیز نمادهایی از اسطوره های ایران زمین همچون سیاوش دیده می شود.

از جمله مهترین جشنهای زرتشتی می توان به نوروز، جشن زایش اشوزرتشت، گاهنبارها، جشن سده اشاره کرد، همچنین از جشن های ماهانه می توان از مهرگان، تیرگان و اسفندگان به عنوان جشنهای شناخته شده نام برد.

زرتشتیان کجا ساکن هستند

در ایران در طول قرنها پس از حمله اعراب زرتشتیان کم کم به شهرهای کویری و مرکزی ایران به ویژه یزد و کرمان رانده شدند به نحوی که در حدود 100 سال پیش آنچه از زرتشتیان باقیمانده بود در این دو استان ساکن بودند. اما کم کم در دهه های گذشته مهاجرت در بین زرتشتیان شکل گرفت و امروز با توجه به اینکه گروه زیادی از زرتشتیان ایران از کشور خارج شده اند اما در کنار یزد و کرمان بیشترین تعداد زرتشتیان ایران در تهران ساکن هستند همچنین شهرهای کرج، شیراز، اصفهان، زاهدان و اهواز نیز میزبان زرتشتیان است.

زرتشتیان یزد

در حال حاضر بیشترین زرتشتیان ایران اصالتی یزدی دارند، تا چند دهه پیش بسیاری از روستاها و محله های استان یزد میزبان گروه پرشماری اززرتشتیان بوده است، به طوری که در ابتدای قرن چهاردهم شمسی که زرتشتیان شروع به ساخت مدارس مدرن امروزی می کنند بیش از 40 مدرسه را در روستاها و شهرها و محله های مختلف ایجاد می کنند. از مهمترین مراکز زرتشتیان استان یزد می توان به یزد، اردکان، تفت و میبد اشاره کرد. بسیاری از روستاهای اطراف این شهرها نیز میزبان زرتشتیان بوده اند.

اماکن گردشگری زرتشتیان

بخش قابل توجهی از بناهای به جامانده از دوران پیش از اسلام در ایران در واقع یادگار زرتشتیان است، اما در این گفتار اشاره می کنیم که بناهای گردشگری که در اختیار جامعه زرتشتیان ایران است.

که معروف ترین آنها عبارتند از: آتشکده یزد، دخمه یزد-پیرسبز یا چک چک، موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان، البته در شهرهای دیگر نیز زرتشتیان مکان های مقدسی دارند که برخی از آنها گردشگر پذیر هستند، همچون آتشکده تهران، موزه مردم شناسی و آتشکده کرمان و آتشکده اصفهان

البته در استان یزد بناهای دیدنی دیگری نیز از زرتشتیان وجود دارد که کمتر شناخته شده اند و معمولا اجازه بازدید به گردشگران در این مکان ها داده نمی شود.