جشنهای زرتشتیان

زرتشتیان در طول سال جشنهای زیادی را برگزار می کنند، بسیاری از این جشنها را می توان در فرهنگ های دیگری ایرانی نیز دید.

پیش از آنکه بخواهیم این جشنها را معرفی کنیم باید بدانیم در گاهشمار یا تقویم زرتشتی هر سال 12 ماه دارد و هر ماه 30 روز است. هر کدام از روزهای ماه یک نام خاص دارد که از اورمزد، نخستین روز شروع می شود و به انارام آخرین روز ماه، پایان می پذیرد. 5 روز پایانی سال نیز به نام پنجی شناخته می شود. بر این اساس زرتشتیان در هر ماه از سال با برابر شدن روز و ماه، یک جشن ماهیانه دارند، مثلا در ماه مهر وقتی به روز مهر می رسند آن را جشن مهرگان می نامند.

اما در گاهشمار شمسی، روزهای 6 ماه نخست سال، سی و یک روز است، به این دلیل است که مثلا جشن مهرگان شانزدهمین روز از ماه مهر در گاهشمار زرتشتی است اما در تقویم خورشیدی جشن مهرگان برابر با 10 مهر می شود.

از مهمترین و بزرگترین جشنهایی که زرتشتیان به پا می دارند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نوروز:

سنتهای زرتشتی به گونه ای است که جشن نوروز از 5 روز پیش از نوروز با جشنهایی به نام گاهنبار آغاز می شود، زرتشتیان در سپیده دم سال نو بر روی بامها آتش می افروزند، خوان نوروزی که با نام سفره هفت سین شناخته می شود را می گسترانند.رفتن به آتشکده، گرامیداشت یاد تازه درگذشتگان، دید و بازدید نوروزی از جمله سنتهای دیگر نوروز در میان زرتشتیان است.

جشن زایش اشوزرتشت یا نوروز بزرگ:

روز ششم فروردین همزمان است با جشن زایش اشوزرتشت، زرتشتیان اعتقاد دارند در همین روز اشوزرتشت به پیامبری نیز رسیده است و 72 اتفاق خجسته دیگر نیز رخ داده است. معمولا زرتشتیان این جشن را در آتشکده ها برگزار می کنند.

گاهنبار:

جشن گاهنبار، جشنی است که 6 بار در سال برگزار می شود و در هر دوره 5 روز به طول می انجامد، عموما بیشتر جشنهای زرتشتی 5 روزه هستند. گاهنبارها جشنهایی هستند برای داد و دهش و با زمان برداشت محصولات کشاورزی هماهنگ هستند. همچنین در هر کدام از دوره های گاهنبار خداوند بخشی از آفرینش را انجام داده است.

مشهورترین جشن های ماهانه:

• جشن مهرگان در واقع چیزی از نوروز کم ندارد و یکی از مهمترین جشنهای سال است که هنوز نیز به صورت سنتی در برخی از روستاهای زرتشتی نشین استان یزد برگزار می شود. زرتشتیان همانند نوروز در جشن مهرگان نیز به دید و بازدید می روند، این جشن نیز 5 روز به طول می انجامد.این جشن روز 10 مهر ماه در تقویم شمسی برگزار می شود.
• جشن تیرگان با سنت آبریزان همراه است، همچنین زرتشتیان دستبندهایی که از 7 نخ رنگی بافته شده است را در روز تیر ایزد و تیر ماه به دست می بندند و ده روز بعد یعنی در روز باد آن را به آب یا باد می سپرند و این دست بندها را تیر و باد یا تیرو می نامند. این جشن روز 10 تیر در تقویم شمسی برگزار می شود.
• جشن اسفندگان، جشن اسفندگان در روز سپنتاآرمیتی یا سپندارمزد ازماه اسفند برگزار می شود و به روز عشق، روز مادر و روز زنان شناخته می شود، این روز برابر است با 26 بهمن در گاهشمار خورشیدی.

جشن سده:

یکی دیگر از جشنهای کهن ایرانی که در جای جای ایران سابقه برگزاری دارد و هنوز نیز به نامهای دیگر برپا می شود، جشن پیدایش آتش، سده است. این جشن در روز 10 بهمن ماه برپا می شود. گفتنی است زرتشتیان به خداوند یکتا و بی همتا با نام اهورامزدا اعتقاد دارند و آتش را خدا نمی دانند، بلکه آتش و روشنایی قبله زرتشتیان در هنگام نماز است.